TP.HCM đang bước vào giai đoạn phát triển với quy mô chưa từng có. Sau sáp nhập hành chính, diện tích thành phố mở rộng lên hơn 6.772 km², dân số vượt 14 triệu người, đưa TP.HCM trở thành siêu đô thị lớn nhất Việt Nam cả về không gian lẫn dân số.
Quy mô mới này mở ra nhiều cơ hội nhưng đồng thời đặt ra thách thức lớn:
- Hạ tầng giao thông, năng lượng và dịch vụ công cộng cần được tổ chức lại để đáp ứng nhu cầu của hàng triệu người dân.
- Quá trình đô thị hóa nhanh chóng có nguy cơ tạo áp lực lên môi trường, hệ sinh thái và tài nguyên.
- Yêu cầu mới trong quy hoạch đô thị đòi hỏi phải chuyển đổi sang các mô hình phát triển bền vững, gắn với kinh tế số, kinh tế xanh và các tiêu chuẩn quốc tế.
Trong tầm nhìn chiến lược, TP.HCM được kỳ vọng trở thành một siêu đô thị đa trung tâm, đầu tàu tăng trưởng không chỉ của Việt Nam mà còn trong khu vực Đông Nam Á. Các trụ cột trọng tâm là:
- Trung tâm kinh tế, tài chính, logistics thông minh.
- Trung tâm khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo.
- Thành phố phát triển dựa trên kinh tế số và kinh tế xanh.
6 phân vùng đô thị đa chức năng
Để đạt được mục tiêu trên, TP.HCM định hình cấu trúc phát triển theo 6 phân vùng đô thị đa chức năng. Mỗi phân vùng đảm nhận những vai trò riêng, nhằm phân bổ nguồn lực hợp lý, tạo cơ hội việc làm tại chỗ, nâng cao chất lượng sống và giảm áp lực di chuyển.
Trong cấu trúc này, Cần Giờ giữ vị trí đặc biệt quan trọng ở phía Đông Nam, được xác định là trục đô thị sinh thái, đối trọng với các khu đô thị công nghiệp phía Bắc và Tây Bắc. Đây là hướng đi phù hợp, khi Cần Giờ vốn sở hữu quỹ đất rộng, môi trường sinh thái đặc trưng với hệ sinh thái rừng ngập mặn và khu dự trữ sinh quyển thế giới được UNESCO công nhận.
Cần Giờ và mô hình đô thị ESG++
Khái niệm ESG++ được hiểu là mô hình đô thị vận hành dựa trên ba trụ cột: Môi trường (Environment), Xã hội (Social) và Quản trị (Governance), đồng thời được bổ sung các yếu tố mở rộng (++) như công nghệ, đổi mới sáng tạo và khả năng thích ứng với biến đổi khí hậu.
Các lý do lựa chọn phát triển Cần Giờ theo mô hình ESG++
Đối trọng với khu vực “siêu bê tông” của trung tâm
- Trung tâm TP.HCM vốn tập trung mật độ dân cư và công trình cao tầng rất lớn.
- Cần Giờ khi phát triển thành đô thị sinh thái sẽ tạo thế cân bằng, giảm sự tập trung quá mức vào lõi trung tâm.
Vùng đệm chiến lược ứng phó biến đổi khí hậu
- Với đường bờ biển dài và hệ sinh thái rừng ngập mặn, Cần Giờ có vai trò quan trọng trong việc giảm thiểu tác động của triều cường, nước biển dâng.
- Khi phát triển theo hướng ESG++, khu vực này sẽ vừa đóng vai trò phòng thủ tự nhiên, vừa là mô hình ứng dụng công nghệ xanh và giải pháp hạ tầng thích ứng.
Siêu công trình thể hiện khát vọng chuyển đổi
- Cần Giờ là nơi được chọn để triển khai các dự án quy mô lớn điển hình như siêu đô thị lấn biển Vinhomes Green Paradise, mang tính biểu tượng.
- Các dự án tại đây không chỉ tạo giá trị kinh tế, mà còn phản ánh tầm nhìn chiến lược của TP.HCM trong việc theo đuổi chuẩn mực phát triển bền vững toàn cầu.
Trung tâm kinh tế – dịch vụ – du lịch ven biển
- Cần Giờ có vị trí là cửa ngõ hướng ra biển Đông.
- Phát triển dịch vụ, kinh tế biển, logistics cảng và du lịch ven biển là định hướng lâu dài.
- Việc kết hợp mô hình ESG++ sẽ giúp khai thác kinh tế gắn với bảo tồn sinh thái, đặc biệt là khu dự trữ sinh quyển Cần Giờ.
Ý nghĩa của lựa chọn ESG++ tại Cần Giờ
- Đối với TP.HCM: Tạo ra một cực phát triển mới, góp phần hoàn thiện cấu trúc đa trung tâm và giảm tải cho lõi đô thị hiện hữu.
- Đối với môi trường: Duy trì vai trò “lá phổi xanh” của thành phố, đồng thời nâng cấp các tiêu chuẩn bảo vệ sinh thái trong bối cảnh biến đổi khí hậu ngày càng phức tạp.
- Đối với kinh tế: Tạo ra nguồn thu mới từ kinh tế biển, du lịch sinh thái, dịch vụ logistics và các ngành công nghiệp xanh.
- Đối với cộng đồng: Hình thành một khu vực có chất lượng sống cao, đảm bảo hài hòa giữa phát triển kinh tế, bảo tồn môi trường và lợi ích xã hội.
Kết luận
Việc phát triển Cần Giờ theo mô hình đô thị ESG++ không còn là một định hướng chiến lược, mà là yêu cầu tất yếu trong bối cảnh TP.HCM mở rộng quy mô thành siêu đô thị. Với vị trí đặc thù, tiềm năng sinh thái và vai trò cửa ngõ hướng biển, Cần Giờ sẽ trở thành một trong những trung tâm mới, vừa góp phần cân bằng phát triển, vừa tạo biểu tượng cho quá trình chuyển đổi bền vững của thành phố.
